ਮਰੇ ਬਾਪੂ ਦੀ ਮੌਤ
ਬਾਪੂ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਸੁਣਦਿਆਂ ਹੀ ਲੇਖ ਰਾਜ ਵਲੈਤੋਂ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਭੱਜਾ ਆਇਆ। ਅੰਤਿਮ ਰਸਮਾਂ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਕਰਕੇ ਵਿਹਲੇ ਹੋਏ ਲੇਖ ਰਾਜ ਨੂੰ ਭਰਾਵਾਂ
ਬਾਪੂ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਸੁਣਦਿਆਂ ਹੀ ਲੇਖ ਰਾਜ ਵਲੈਤੋਂ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਭੱਜਾ ਆਇਆ। ਅੰਤਿਮ ਰਸਮਾਂ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਕਰਕੇ ਵਿਹਲੇ ਹੋਏ ਲੇਖ ਰਾਜ ਨੂੰ ਭਰਾਵਾਂ
ਅਕਲ ਦੇ ਮਗਰ ਛਿੱਤਰ ਲੈ ਕੇ ਪੈਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਜੇ ਧੌਣ ‘ਚ ਕਿੱਲੇ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾਵੇ, ਉਹ ਮਜ਼ਾਕੀਏ ਲਹਿਜ਼ੇ ਵਿਚ ਸਵਾਲ ਕਰੇਗਾ, ਕੀ ਕਿਤੇ ਧੌਣ
-ਸੁਖਦੇਵ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਹੁਣ ਇਹ ਪਿੰਡ ਮੈਨੂੰ ਬੜਾ ਓਪਰਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ। ਆਪਣਾ ਲੱਗਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਇੰਜ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਪਿੰਡ ਦੀ ਆਤਮਾ ਕਿਸੇ ਸ਼ੈਤਾਨ ਨੇ
ਮੈਂ ਦਸਵੀਂ ਪਾਸ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣਾ ਪਿਤਾ-ਪੁਰਖੀ ਕਿੱਤਾ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਮੈਂ ਬਾਪੂ ਦੇ ਨਾਲ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਕੰਮ ਦੇ ਲਈ ਹੱਥ ਵੰਡਾਉਣ ਲੱਗ
ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਬਣੀ ਇਕ ਝੁੱਗੀ ਵਿਚ ਡੰਗ ਟਪਾਉਂਦੇ ਗ਼ਰੀਬ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਜੋ ਕਿ ਕੂੜੇ-ਕਰਕਟ ‘ਚੋਂ ਵਿਕਣਯੋਗ ਕਬਾੜ ਦਾ ਸਮਾਨ ‘ਕੱਠਾ ਕਰਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਜਿਉਂ ਹੀ ਉਹ
‘ਘਰ ਵਿਚ ਚਾਰ ਪੁੱਤ ਤੇ ਚਾਰ ਨੂੰਹਾਂ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਮੇਰੇ ਹੱਥੋਂ ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਚੌਂਕੇ ਦਾ ਕੰਮ ਨਾ ਛੁੱਟਿਆ। ਸੋਚਿਆ ਕਰਦੀ ਸੀ ਚਾਰ ਪੁੱਤਾਂ ਦੀ ਮਾਂ
ਜੱਗ ਬੀਤੀ – ਪੁਸ਼ਪਿੰਦਰ ਮੋਰਿੰਡਾ ਵਹਿਮ ਭਰਮ ਅਤੇ ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਇੱਕ ਤ੍ਰਾਸਦੀ ਹੈ। ਅਗਿਆਨਤਾ ਕਾਰਨ ਅਣਗਿਣਤ ਲੋਕ ਸਾਧਾਂ ਜਾਂ ਅਖੌਤੀ ਬਾਬਿਆਂ ਦੇ ਚੁੰਗਲ
ਮੇਰੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਵੱਡੇ ਮੰਦਰ ‘ਚ ਪੁਜਾਰੀ ,ਸਾਡੇ ਘਰ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਧਾਰਮਿਕ ,ਘਰ ਦੀ ਆਈ ਚਲਾਈ ਮੰਦਰ ਤੇ ਪੂਜਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸਮੱਗਰੀ ਨਾਲ ਹੀ ਚੱਲਦੀ
ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਡੱਕਾ ਨਾ ਦੂਹਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲ਼ਾ ਮੁਲੱਖ, ਜੱਟ ਜੱਟੀਆਂ ਕਹਾਉਣ ਵਾਲੇ ਐਸ਼ੀ ਪੱਠੇ … ਜਦ ਦਰਖੱਤਾਂ ਤੇ ਲੱਗੇ ਡਾਲਰ, ਪੌਂਡ ਜਾਂ ਯੂਰੋ ਤੋੜਣ ਬਾਹਰਲੇ

ਮੈਂ ਤਾਂ ਲੋਹੇ ”ਚੋਂ ਵੀ ਪਾਣੀ ਕੱਢ ਸਕਦਾ ਹਾਂ ਸਰ… ਅਧਿਆਪਕ (ਟਿੰਕੂ ਨੂੰ),”ਬਸ ਇਰਾਦੇ ਬੁਲੰਦ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ, ਪੱਥਰ ”ਚੋਂ ਵੀ ਪਾਣੀ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ
ਗੰਧਲੀ ਜਹੀ ਹੋਈ ਪਈ ਹੈ ਕਈ ਪਾਸਿਉਂ, ਰੰਗਲੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਨਾ ਰੰਗਲੀ ਹੁਣ ਸ਼ਾਨ ਹੈ। ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀ ਕਰੀਏ ਇਥੋਂ ਦੀ, ਹੋਰ ਮਾੜਾ-ਚੰਗਾ ਬੜਾ

ਸਿਰਫ ਇਕ ਕਿਲੋਮੀਟਰ… ਮਕੈਨਿਕ,’ਸਾਹਿਬ, ਆਪਣੀ ਕਾਰ ਇਕ ਲੀਟਰ ਪੈਟਰੋਲ ਵਿਚ ਕਿੰਨੇ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹੋ?’ ਕਾਰ ਮਾਲਕ,’ਸਿਰਫ ਇਕ ਕਿਲੋਮੀਟਰ।’ ਮਕੈਨਿਕ,’ਇਕਦਮ 15 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਘੱਟ ਐਵਰੇਜ?’ ਕਾਰ ਮਾਲਕ,’ਨਹੀਂ,
