ਆਨਲਾਈਨ ਡੈਸਕ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਹਰ ਸਾਲ 4 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਬਰੇਲ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਖਾਸ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਜੋ ਦੇਖਣ ਤੋਂ ਅਸਮਰੱਥ ਹਨ। ਵਿਸ਼ਵ ਬਰੇਲ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਵ ਨੇਤਰਹੀਣਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਦਰਪੇਸ਼ ਚੁਣੌਤੀਆਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸਮਾਨਤਾ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਬ੍ਰੇਲ ਦਿਵਸ ਲੁਈਸ ਬ੍ਰੇਲ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ‘ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੂਈ ਬਰੇਲ ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਨੇਤਰਹੀਣਾਂ ਲਈ ਬਰੇਲ ਲਿਪੀ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਵੀ ਸਿੱਖਿਅਤ ਹੋ ਕੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਸਕਣ।
ਕਿਵੇਂ ਹੋਈ ਵਿਸ਼ਵ ਬਰੇਲ ਦਿਵਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ
ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਜਨਰਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੁਆਰਾ 6 ਨਵੰਬਰ 2018 ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਤਾ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ 4 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਬਰੇਲ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਯਾਨੀ ਬਰੇਲ ਲਿਪੀ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੂਈ ਬਰੇਲ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਨ। ਇਹ ਦਿਨ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 4 ਜਨਵਰੀ 2019 ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਬ੍ਰੇਲ ਲਿਪੀ ਨੇਤਰਹੀਣ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਖੋਜ ਸਾਬਤ ਹੋਈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਵੀ ਸਿੱਖਿਆ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇ।
ਵਿਸ਼ਵ ਬਰੇਲ ਦਿਵਸ ਦੀ ਥੀਮ
ਹਰ ਸਾਲ ਬਰੇਲ ਦਿਵਸ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਥੀਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਦਾ ਥੀਮ ‘ਸ਼ਾਮਿਲ ਅਤੇ ਸਪੁਰਦਗੀ ਰਾਹੀਂ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ’ ਹੈ।
ਕਿਵੇਂ ਹੋਈ ਬਰੇਲ ਲਿਪੀ ਦੀ ਕਾਢ
ਲੁਈਸ ਬ੍ਰੇਲ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਸਾਈਮਨ ਰੇਲੇ ਬ੍ਰੇਲ, ਨੇ ਸ਼ਾਹੀ ਘੋੜਿਆਂ ਲਈ ਕਾਠੀ ਅਤੇ ਕਾਠੀ ਬਣਵਾਈ। ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਮਾੜੀ ਆਰਥਿਕ ਹਾਲਤ ਕਾਰਨ ਲੂਈ ਨੇ ਵੀ 3 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਹੀ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਇਸ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਚਾਕੂ ਉਸਦੀ ਇੱਕ ਅੱਖ ਵਿੱਚ ਵੜ ਗਿਆ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਇੱਕ ਹੱਥ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਗੁਆ ਬੈਠਾ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਉਸ ਦੀ ਦੂਜੀ ਅੱਖ ਵਿਚ ਵੀ ਸਮੱਸਿਆ ਵਧਣ ਲੱਗੀ ਅਤੇ ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਦੂਜੀ ਅੱਖ ਵਿਚ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਗੁਆ ਬੈਠਾ। ਲੂਈ 8 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਅੰਨ੍ਹਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੂਈ ਬਰੇਲ ਨੂੰ ਨੇਤਰਹੀਣਾਂ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਈ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ। ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੂੰ ਫੌਜ ਦੀ ਇਕ ਲਿਖਤ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹਨੇਰੇ ਵਿਚ ਵੀ ਉਂਗਲਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬਰੇਲ ਲਿਪੀ ਦੀ ਕਾਢ ਕੱਢਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ।
