ਆਨਲਾਈਨ ਡੈਸਕ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ : ਮਸ਼ਹੂਰ ਸ਼ਾਇਰ ਮੁਨੱਵਰ ਰਾਣਾ ਦਾ ਐਤਵਾਰ ਦੇਰ ਰਾਤ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 71 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਲਖਨਊ ਦੇ ਪੀਜੀਆਈ ਵਿੱਚ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਲਿਆ। ਮੁਨੱਵਰ ਰਾਣਾ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਬਿਮਾਰ ਸਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੀਜੀਆਈ ਦੇ ਆਈਸੀਯੂ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਗਲੇ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਸਨ।
ਸਸਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਅੱਜ
ਮੁਨੱਵਰ ਰਾਣਾ ਦੀ ਧੀ ਸੁਮੱਈਆ ਰਾਣਾ ਨੇ ਨਿਊਜ਼ ਏਜੰਸੀ ਪੀਟੀਆਈ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਲਖਨਊ ਦੇ ਪੀਜੀਆਈ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿੱਛੇ ਪਤਨੀ, ਚਾਰ ਧੀਆਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਛੱਡ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੁਨੱਵਰ ਦਾ ਜਨਮ 26 ਨਵੰਬਰ 1952 ਨੂੰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਰਾਏਬਰੇਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। 2014 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੀ ਕਵਿਤਾ ਸ਼ਾਹਦਾਬਾ ਲਈ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਇਸਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਵਸੀਮ ਬਰੇਲਵੀ ਹੋਏ ਭਾਵੁਕ
ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸ਼ਾਇਰ ਪ੍ਰੋ. ਮੁਨੱਵਰ ਦੇ ਦੇਹਾਂਤ ‘ਤੇ ਵਸੀਮ ਬਰੇਲਵੀ ਭਾਵੁਕ ਹੋ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੈਨਿਕ ਜਾਗਰਣ ਨੂੰ ਫ਼ੋਨ ‘ਤੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਮੁਨੱਵਰ ਨਾਲ ਦਰਜਨਾਂ ਵਾਰ ਸਟੇਜ ਸਾਂਝੀ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਉਹ ਸਟੇਜ ‘ਤੇ ਦੇਰ ਨਾਲ ਆਇਆ ਪਰ ਅਮਿੱਟ ਛਾਪ ਛੱਡ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੇਹਾਂਤ ਨਾਲ ਉਰਦੂ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਘਾਟਾ ਪਿਆ ਹੈ। ਯਾਦ ਆਇਆ – “ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਮੇਰਾ ਸਫ਼ਰ ਹੁਣ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।” ਕਿਹਾ, ਗ਼ਜ਼ਲ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪਿਆਰ ਦੇ ਇਜ਼ਹਾਰ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮੁਨੱਵਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਯਾਦਗਾਰੀ ਰਹੇਗਾ।
ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਇਆ
ਇਹ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁਨੱਵਰ ਦਾ ਜਨਮ ਭਾਵੇਂ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮਾਂ ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਇਆ। ਮੁਨੱਵਰ ਇੱਕ ਉਰਦੂ ਸ਼ਾਇਰ ਸੀ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਦੋਹੇ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅਵਧੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਲੋਕਪ੍ਰਿਅਤਾ ਵਿਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਰਿਹਾ। ਮੁਨੱਵਰ ਵਧੀਆ ਸ਼ੈਲੀ ਦਾ ਕਵੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਕਲਮ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਿਆਰ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਲਈ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ‘ਮਾਂ’ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
‘ਮਾਂ’ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ਮਿਲੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਾਨਤਾ
ਮੁਨੱਵਰ ਰਾਣਾ ਆਪਣੇ ਬੋਲਣ ਦੇ ਅੰਦਾਜ਼ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਰਦੂ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਭੁਲਾਇਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਥਾਂ ਬਣਾਈ। ਉਹ ਅਕਸਰ ਆਪਣੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਅਵਧੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਸਰੋਤਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਿਚ ‘ਮਾਂ’ ਕਵਿਤਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਉਸ ਨੇ ਮਾਂ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਐਵਾਰਡ ਵਾਪਸ ਕੀਤਾ
ਮੁਨੱਵਰ ਰਾਣਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ‘ਤੇ ਆਪਣਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵਾਪਸ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਐਵਾਰਡ ਵਾਪਸ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਪਾਰਟੀ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕਾਂਗਰਸੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਕੋਈ ਭਾਜਪਾਈ। ਮੈਂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹਾਂ, ਮੈਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਦੀਆਂ ਤਾਰਾਂ ਨਹੀਂ ਜੁੜੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਤਾਰਾਂ ਦਾਊਦ ਇਬਰਾਹਿਮ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।
ਯੋਗੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣੀ ਤਾਂ ਪਰਵਾਸ ਕਰਾਂਗਾ
ਆਪਣੇ ਵਿਵਾਦਿਤ ਬਿਆਨਾਂ ਕਾਰਨ ਸੁਰਖੀਆਂ ‘ਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਾਇਰ ਮੁਨੱਵਰ ਰਾਣਾ ਨੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ‘ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਸਾਧਦੇ ਹੋਏ ਸਾਲ 2022 ‘ਚ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਯੂਪੀ ‘ਚ ਯੋਗੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣੀ ਤਾਂ ਮੈਂ ਹਿਜਰਤ ਕਰ ਲਵਾਂਗਾ। ਸਰਕਾਰ ‘ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਸਾਧਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੈਰਾਨਾ ਦਾ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕੈਰਾਨਾ ਤੋਂ ਦਸ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਪਰਵਾਸ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇੱਥੋਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਵੀ ਹਿਜਰਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਯੋਗੀ ‘ਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਸਾਧਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੇ ਘਰਾਂ ‘ਚ ਚਾਕੂ ਰੱਖਣਾ ਵੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਯੋਗੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਕਦੋਂ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦੇਣਗੇ।
