ਜੇਐੱਨਐੱਨ, ਸੰਭਲ : ਕਦੇ ਅਲਕਾਇਦਾ ਤੇ ਹੁਣ ਆਈ.ਐਸ.ਆਈ.ਐਸ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਸੰਭਲ ਦਾ ਨਾਮ ‘ ਤੇ ਲੱਗਾ ਦਾਗ ਮਿਟਣ ਦਾ ਨਾਮ ਨਹੀਂ ਲੈ ਰਿਹਾ। 25 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸੰਭਲ ਦਾ ਨੌਜਵਾਨ ਕੁਰਾਹੇ ਪਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਲਕਾਇਦਾ ਦਾ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਮੁਖੀ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਗਲੋਬਲ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ ਅਤੇ 2019 ਵਿੱਚ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਕਿ 25 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਲਾਪਤਾ ਹੋਏ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦਾ ਅਜੇ ਤੱਕ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗ ਸਕਿਆ ਹੈ।

ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਸੰਭਲ ਦੇ ਕਈ ਨੌਜਵਾਨ ਅੱਤਵਾਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਪਾਏ ਗਏ ਸਨ, ਜਿਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਫੜੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਹ ਸਭ ਰੁਕੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋਏ ਸਨ ਕਿ ਹੁਣ ਸੰਭਲ ਆਈਐਸਆਈਐਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਣ ਦੇ ਸ਼ੱਕ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਫੜੇ ਜਾਣ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸੁਰਖੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੈ।

ਏ.ਟੀ.ਐਸ

ਏਟੀਐਸ ਨੇ ਵੀ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਇਸ ਲਈ ਡੇਰੇ ਲਾਏ ਹੋਏ ਸਨ। ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਇੱਕ ਮੁਹੱਲੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਉਹ ਦਹਿਸ਼ਤਗਰਦੀ ਦੇ ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ ’ਤੇ ਵੀ ਤਿੱਖੀ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਦਾ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਵੀ ਕੁਝ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ ਪਰ ਉਹ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਹੀ ਏ.ਟੀ.ਐਸ ਦੇ ਰਡਾਰ ‘ਤੇ ਸੀ। ਟੀਮ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਚੁੱਕ ਕੇ ਲੈ ਗਏ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪੁਲੀਸ ਇਸ ਸਾਰੀ ਕਾਰਵਾਈ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਹੈ।

ਇਹ ਹਨ ਸੰਭਲ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹੀਮ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਦਾਗੀ

ਸੰਭਲ ਦਾ ਨਾਂ ਅਲਕਾਇਦਾ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਅੱਧੀ ਦਰਜਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਇਸ ਨੈੱਟਵਰਕ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਨ, ਉਹ ਡੇਢ ਤੋਂ ਦੋ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸੰਭਲ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲੇ ਗਏ ਹਨ। ਦੀਪਾ ਸਰਾਏ ਦੇ ਆਸਿਮ ਦਾ ਨਾਂ ਵੀ ਅੱਤਵਾਦ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਅਲਕਾਇਦਾ ਦਾ ਭਾਰਤ ਮੁਖੀ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ 16 ਦਸੰਬਰ 2015 ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਆਸਿਮ ਦਾ ਸਹਾਇਕ ਹੋਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ ‘ਚ ਸੰਭਲ ਦੇ ਜ਼ਫਰ ਮਸੂਦ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਸੂਚੀ ‘ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੰਭਲ ਦਾ ਆਸਿਫ ਉਰਫ ਸਨਾ ਉਲ ਹੱਕ ਗਲੋਬਲ ਅੱਤਵਾਦੀ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਉਹ ਚਾਰ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਹਮਲੇ ਵਿੱਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਈਅਦ ਅਖਤਰ, ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਰਜੀਲ ਅਖਤਰ ਅਤੇ ਉਸਮਾਨ ‘ਤੇ ਵੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹੋਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਹੈ। ਉਹ ਸੰਭਲ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਲਾਪਤਾ ਹੈ।

ਸ਼ਰਜੀਲ ਅਤੇ ਸਈਦ ਅਖਤਰ ਬਾਰੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਕੋਈ ਸੁਰਾਗ ਨਹੀਂ

ਮੌਲਾਨਾ ਅਸੀਮ ਉਮਰ ਉਰਫ ਸ਼ਾਨਾ ਉਰਫ ਸ਼ੰਨੂ ਦੇ ਲਾਪਤਾ ਹੋਣ ਸਮੇਂ ਦੀਪਾ ਸਰਾਏ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਸਈਦ ਅਖਤਰ ਵੀ ਲਾਪਤਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਾਲ 2005 ‘ਚ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਸਈਦ ਦੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਣ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਉਸ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।

ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਕਈ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਲਾਪਤਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਆਈਆਂ ਟੀਮਾਂ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਜੁਟੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸਪੈਸ਼ਲ ਸੈੱਲ ਨੇ ਸਾਰੇ ਥਾਣਿਆਂ ‘ਚ ਸ਼ਰਜੀਲ ਦੀ ਫੋਟੋ ਚਿਪਕਾਈ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਪੁਲਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਰਜੀਲ ਅੱਤਵਾਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ‘ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਪਰ ਸ਼ਰਜੀਲ ਅਤੇ ਸਈਦ ਅਖਤਰ ਦੇ ਟਿਕਾਣੇ ਬਾਰੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1998 ਵਿੱਚ ਚਰਚਾ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਸੰਭਲ

1998 ਵਿੱਚ ਕਈ ਨੌਜਵਾਨ ਅਚਾਨਕ ਲਾਪਤਾ ਹੋ ਗਏ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਮੋਬਾਈਲ ਦਾ ਦੌਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪੁਲਿਸ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੀ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਲਾਪਤਾ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਪਰਚਾ ਦਰਜ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਬਾਅਦ ‘ਚ ਜਦੋਂ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਅੱਤਵਾਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ‘ਚ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਜਾਂਚ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਗਈ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹੀ ਸੰਭਲ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੇ ਰਡਾਰ ‘ਚ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸਪੈਸ਼ਲ ਸੈੱਲ, ਏ.ਟੀ.ਐਸ., ਐਨ.ਆਈ.ਏ. ਨੇ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਅੱਤਵਾਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ‘ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਦੀਪਾ ਸਰਾਏ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਮੁਹੰਮਦ ਆਸਿਫ ਅਤੇ ਜ਼ਫਰ ਮਸੂਦ ਨੂੰ ਵੀ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਅਲ ਕਾਇਦਾ ਦੀ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀ ਅਲ ਕਾਇਦਾ ਇਨ ਇੰਡੀਅਨ ਸਬਕੌਂਟੀਨੈਂਟ (ਏਕਿਊਆਈਐਸ) ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਕੰਮ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਅੱਤਵਾਦੀ ਬਣਨ ਲਈ ਭਰਤੀ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਪਟਿਆਲਾ ਹਾਊਸ ਕੋਰਟ ਨੇ 14 ਫਰਵਰੀ 2023 ਨੂੰ ਸੱਤ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਸੀ।

ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੂਚੀ

ਸ਼ੱਤਰੂ ਵੀ 1998 ਵਿੱਚ ਲਾਪਤਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ 2016 ਵਿੱਚ ਗਲੋਬਲ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ। ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਮੂਸਾ ਕਲਾ ਜ਼ਿਲੇ ‘ਚ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ‘ਚ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਹਮਲੇ ‘ਚ ਆਸਿਮ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ। ਮੌਲਾਨਾ ਅਸੀਮ ਦੇ ਕਤਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀ ਫਿਰ ਤੋਂ ਚੌਕਸ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਲਾਪਤਾ ਹੋਏ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਪਰ ਸਫਲਤਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ।