ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਕਹਾਵਤ ਹੈ ‘ਬਾਂਦਰ ਹੱਥ ਸੀਖਾਂ ਦੀ ਡੱਬੀ’!
ਉਹ ਚਾਹੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਧਰਮ ਦੀ ਜਦ ਕਿਸੇ ਮਾਡ਼ੇ ਮੱਨੁਖ ਹੱਥ ਆਵੇਗੀ ਉਹ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਫੂਕੇਗਾ ਹੀ।
ਵਿਗਿਆਨ ਨੇ ਜਹਾਜ ਦੀ ਕਾਢ ਕੱਢੀ ਕਿ ਬੰਦਾ ਉਪਰ ਉਪਰ ਉੱਡ ਕੇ ਸੌਖਿਆਂ ਸਫਰ ਕਰ ਲਿਆ ਕਰੇਗਾ ਪਰ ਇਸ ਨੇ ਉਸੇ ਜਹਾਜ ਨਾਲ ਦੁਨੀਆਂ ਉਪਰ ਬੰਬ ਸੁੱਟਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ? ਕਿਸੇ ਅਲਟਰਾਸਾਉੂਡ ਬਣਾਇਆ ਕਿ ਅੰਦਰਲੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਬਾਹਰੋਂ ਪਤਾ ਲਗਾ ਕੇ ਇਲਾਜ ਸੌਖਿਆਂ ਹੋ ਜਾਇਆ ਕਰੂ ਪਰ ਇਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕੁਡ਼ੀਆਂ ਮਾਰਨ ਲਈ ਵਰਤਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ!
ਦੁਨੀਆਂ ਉਪਰ ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਂ ਲਡ਼ਾਈਆਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਤਰਕਵਾਦੀ ਕਹਿੰਦਾ ਧਰਮ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸਿਆਪੇ ਨਾ ਹੋਣ। ਯਾਣੀ ਧਰਮ ਹੋਣਾ ਹੀ ਨਹੀ ਚਾਹੀਦਾ। ਪਰ ਮੈਂ ਕਹਿੰਨਾ ਕਿ ਜਿੰਨੀ ਤਬਾਹੀ ਧਰਤੀ ਦੀ ਆਹ ੪੦-੫੦ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਹੋਈ ਉਨੀ ਪਿੱਛਲੇ ਹਜਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਨਹੀ ਹੋਈ ਤੇ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵਿਗਿਆਨ ਕਿਉਂ ਨਹੀ? ਪਰ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਗਲਤ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਵਿਗਿਆਨੀ ਹੀ ਮਾਰ ਦਿਓ ਜਾਂ ਵਿਗਿਆਨਕ ਕਾਢਾਂ ਹੀ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿਓ।
ਹੋਣਾ ਤਾਂ ਇਹ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿ ਬਾਦਰਾਂ ਹੱਥੋਂ ਸੀਖਾਂ ਵਾਲੀ ਡੱਬੀ ਕਿਵੇਂ ਖੋਹੀ ਜਾਵੇ! ਜੇ ਧਰਮ ਦੀ ਵਾਗਡੋਰ ਲੁਟੇਰਿਆਂ ਹੱਥ ਚਲੇ ਗਈ ਹੈ ਤਾਂ ਵਿਗਿਆਨ ਵੀ ਕਿਹਡ਼ਾ ਸਾਫ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ।
ਅਮਰੀਕਾ ਅੱਜ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਚ ਅੱਗੇ ਨਿਕਲ ਗਿਆ ਤੇ ਉਹ ਜਿਥੇ ਜੀਅ ਕਰਦਾ ਬੰਬ ਮਾਰ ਕੇ ਦੁਨੀਆਂ ਤਬਾਹ ਕਰ ਆਉਂਦਾ। ਵਿਗਿਆਨ ਨੇ ਮੱਨੁਖ ਨੂੰ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਪਰ ਵਿਗਿਆਨ ਨੇ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਮੌਤ ਵੀ ਤਾਂ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਧਰਮ ਨੇ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖ ਬਣਨ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਤੋਰਿਆ ਪਰ ਧਰਮ ਜਿਉਂ ਹੀ ਬਾਦਰਾਂ ਹੱਥ ਆਇਆਂ ਇਨੀ ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਫੂਕਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।
ਵਿਗਿਆਨ ਨੇ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਸੁੱਖ ਜਰੂਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਮਨੁੱਖ ਵਿਚਲਾ ਮਨੁੱਖ ਵੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਵਿਗਿਆਨ ਗਲਤ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਚਲੇ ਗਿਆ ਹੈ ਉਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਧਰਮ ਉਪਰ ਲੁਟੇਰੇ ਕਾਬਜ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਜਿੰਨੀ ਤਬਾਹੀ ਇਸ ਵਿਗਿਆਨਕ ਜੁੱਗ ਵਿਚ ਹੋਈ ਹੈ ਇਨੀ ਕਦੇ ਵੀ ਨਹੀ ਹੋਈ। ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਬਿੱਲਕੁਲ ਹੀ ਵਪਾਰੀਕਰਨ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਇਸ ਵਿਗਿਆਨਕ ਜੁੱਗ ਵਿਚ। ਤੁਸੀਂ ਹੈਰਾਨ ਹੋਵੋਂਗੇ ਕਿ ਵਿਗਿਆਨ ਮਨੁੱਖ ਕੋਲੋਂ ਮਾਂ ਵੀ ਖੋਹ ਲੈਣ ਵੰਨੀ ਤੁਰ ਪਿਆ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਅਪਣੇ ਫਾਰਮ ਵਿਚ ਟਮਾਟਰਾਂ ਦੀ, ਸਬਜੀਆਂ ਦੀ, ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ, ਫਲਾਂ ਦੀ ਪਨੀਰੀ ਉਗਾਉਂਦੇ ਹੋਂ ਉਵੇਂ ਹੁਣ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੀ ਦੀ ਵੀ ਪਨੀਰੀ ਉੱਗਿਆ ਕਰੇਗੀ। ਮੀਆਂ ਬੀਵੀ ਗਰੌਸਰੀ ਕਰਨ ਨਿਕਲਿਆ ਕਰਨਗੇ ਅਤੇ ਬੀਵੀ ਕਿਹਾ ਕਰੇਗੀ ਆਹ ਨਾਲ ਵਾਲੇ ਸਟੋਰੋਂ ਇੱਕ ਕਾਕਾ ਨਾ ਚੱਕ ਲਈਏ! ਤੇ ਇੱਕ ਬੱਗੀ ਵਿਚ ਤੁਸੀਂ ਕਾਕਾ ਲੱਦੀ ਆਇਆ ਕਰੋਂਗੇ। ਉਸ ਦੀ ਗਰੰਟੀ-ਵਰੰਟੀ ਵੀ ਨਾਲ! ਇਨੇ ਸਮੇ ਵਿਚ ਵਾਪਸੀ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਨਹੀ ਪਸੰਦ ਤਾਂ ਦੂਜਾ ਕਾਕਾ ਜਾਂ ਕਾਕੀ ਲਿਜਾਓ।
ਮਾਂ ਕਿਥੇ ਰਹਿ ਗਈ? ਬਾਪ ਕਿਧਰ ਗਿਆ? ਰਿਸ਼ਤਾ ਕੀ ਬਚਿਆਂ ਮਨੁੱਖ ਦਾ। ਛੋਟਾ ਬੱਚਾ ਜਦ ਮਾਂ ਦੇ ਥਣੀਂ ਲੱਗ ਕੇ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਉਹ ਖੁਦਾਈ ਪਲ ਕਿਥੋਂ ਲਭੋਂਗੇ ਤੁਸੀਂ!
ਵਿਗਿਆਨਕ ਕਾਢਾਂ ਚੰਗੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੇ ਕੱਢੀਆਂ ਸਨ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕੇ, ਮਨੁੱਖ ਸੁੱਖ ਵਿਚ ਰਹਿ ਸਕੇ ਪਰ ਉਨਾਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦਾ ਕੀ ਕਸੂਰ ਜੇ ਅੱਜ ਵਿਗਿਆਨ ਬਾਦਰਾਂ ਹੱਥ ਆ ਗਿਆ?
ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਪਹਿਲਾ ਸਵਾਲ ਹੀ ਮਨੁੱਖ ਅੱਗੇ ਇਹ ਰੱਖਿਆ ਕਿ ਤੂੰ ਸਚਿਆਰਾ ਕਿਵੇਂ ਹੋਣਾ, ਤੇਰੀ ਕੂਡ਼ ਦੀ ਕੰਧ ਕਿਵੇਂ ਡਿੱਗੇ ਕਿ ਤੂੰ ਚੰਗਾ ਮਨੁੱਖ ਬਣ ਕੇ ਜਿਉਂ ਸਕੇ। ਪਰ ਇਸ ਨੇ ਉਸ ਨਾਲ ਹੀ ਧੰਦਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਦੇਹ ਕੋਤਰੀਆਂ ਤੇ ਸੰਪਟ ਪਾਠ। ਦੇਹ ਸੁੱਖਣਾ ਤੇ ਚਡ਼ਾਵੇ। ਕੀ ਕੀ ਚੰਦ ਨਹੀ ਚਾਹਡ਼ ਰਹੇ ਤੁਹਾਡੇ Ḕਧਾਰਮਿਕ ਮੁਲਾਣੇḔ? ਕੋਟਾਂ ਕਚਹਿਰੀਆਂ, ਪੱਗੋ ਹੱਥੀ! ਜੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਵਾਗ ਡੋਰ ਅੱਜ ਗਲਤ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਹੈ ਤਾਂ ਧਰਮ ਦੀ ਕਿਹਡ਼ੀ ਸਚਿਆਰਿਆਂ ਵਿਚ ਰਹਿ ਗਈ? ਪਰ ਕੀ ਹੁਣ ਵਿਗਿਆਨ ਖਤਮ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ? ਧਰਮ ਮਿਟਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ?
ਵਿਗਿਆਨ ਤੇ ਧਰਮ ਕਿਵੇਂ ਚੰਗੇ ਲੋਕਾਂ ਹੱਥ ਆਵੇ, ਯਾਣੀਂ ਬਾਦਰਾਂ ਹੱਥੋਂ ਸੀਖਾਂ ਵਾਲੀ ਡੱਬੀ ਕਿਵੇਂ ਖੋਹੀ ਜਾਵੇ, ਇਸ ਗੱਲ ਤੇ ਬਹਿਸ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਨਾ ਕਿ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮਿਟਾਉਂਣ ਜਾਂ ਛੁਟਿਆਉਂਣ ਤੇ! ਨਹੀ?
ਗੁਰਦੇਵ ਸਿੰਘ ਸੱਧੇਵਾਲੀਆ
